Bron: o.a. Clinician’s brief, November 2012, Volume 10, Number 11, page 19-22.
Klinisch beeld
Vermageren. Slechte conditie. Vraatzucht. Dorst (pu/pd). Braken. Diarree. Onrust. Agressie.
Oorzaak
Meestal goedaardige woekering van schildklierweefsel. Overproductie van schildklierhormonen. Opjagen van de stofwisseling en hoge bloeddruk.
Voorkomen
Circa 10% van de katten > 9 jaar; gemiddelde leeftijd is 13 jaar (4 – 24 jaar). Mogelijk iets vaker bij de poes.
Therapie mogelijkheden
Radioactief Jodium. Chirurgie. Medicamenteus. Dieetvoeding.
Radioactief Jodium
Werking
Een enkele injectie radioactief jodium (I-131) i.v. / s.c. breekt het afwijkende schildklierweefsel af, ook het afwijkende schildklierweefsel dat zich elders in het lichaam bevindt; dit zgn. ectopisch schildklierweefsel bevindt zich langs de luchtpijp of bij de hartebasis en is in minder dan 5% van de gevallen aanwezig. Het normale (inmiddels atrofische) weefsel komt na de behandeling weer snel in functie.
Resultaat
Snelle verbetering. 95% succes (genezing zonder nabehandeling). Wordt gezien als de beste oplossing! Follow up: bloedonderzoek (TT4 en nierwaarden).
Kosten eigenaar (bij benadering)
Behandeling all-in € 1.150 (Dierenkliniek De Lingehoeve). Exclusief bijkomende kosten voor vóóronderzoek, complicaties, follow up e.d..
Adressen
Dierenkliniek De Lingehoeve www.delingehoeve.nl . Universiteit B-Gent www.orsami.com . NB: De behandeling wordt (helaas) niet uitgevoerd op de Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht.
Opmerking
Verplichte opname (quarantaine) na behandeling 5 – 7 dagen i.v.m. preventie radioactieve besmetting thuisomgeving.
Chirurgie
Werking
Schildklier met afwijkend weefsel wordt in z’n geheel verwijderd. In 70 – 80% van de gevallen zijn beide schildklierlobben aangetast en dus moeten beide verwijderd worden, wat levenslang behandeling met schildklierhormoon noodzakelijk maakt.
Resultaat
Indien afwijkend weefsel uitsluitend in de schildklier lobben zelf aanwezig is en er geen sprake is van ectopisch afwijkend weefsel, is genezing meestal permanent. Scintigrafisch onderzoek vooraf is noodzakelijk (Dierenkliniek De Lingehoeve: www.delingehoeve.nl).
Kosten eigenaar (bij benadering)
Ingreep circa € 700 – 1.000 (MCD Amsterdam). Kosten follow up afhankelijk van één- of tweezijdigheid (kosten voor regelmatige bloedcontroles en substituten). Kostenraming per geval; ook voor de bijkomende kosten voor vóóronderzoek, complicaties, follow up e.d..
Adressen
Operatie wordt in meerdere klinieken uitgevoerd. o.a. in het Medisch Centrum voor Dieren Amsterdam: http://www.mcvoordieren.nl en op de Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht http://www.uu.nl/faculty/veterinarymedicine/nl/pages/default.aspx
Opmerkingen
Het is noodzakelijk, dat de operatie wordt uitgevoerd door een ervaren chirurg. Behalve extra narcose risico’s bij hyperthyreoidie patiënten (hart, nieren, hersenen) zijn beschadiging van een halszenuw (nervus recurrens; larynxparalyse) en het verwijderen van de bijschildklieren (levensbedreigende hypocalcaemie) reële complicaties. Direct na de operatie moet bloed gecontroleerd worden op Calcium, TT4 en nierwaarden.
Medicamenteus
Werking
De werkzame stof Thiamazol (= Methimazol) - in Thiafeline® en Felimazol®; beide in tabletvorm – of Carbimazol (als transdermale oorzalf) remt de productie van T4 en T3. De Carbimazol transdermale oorzalf mag alleen voorgeschreven worden in individuele gevallen als toediening van tabletten absoluut onmogelijk is (magistrale bereiding).
Resultaat
Bij de juiste therapietrouw – met de zekerheid dat de kat de medicijnen in de juiste dosering daadwerkelijk binnen krijgt – is de werking goed. Binnen 1 maand kan een laagnormale TT4 bereikt zijn. Blijvende (levenslange) behandeling is noodzakelijk.
Kosten eigenaar (bij benadering)
Tabletten: bij normale dosering (2 x daags 2,5mg) , € 30 – 40 per verpakking van 125 tabletten (Thiafeline®): voor 60 dagen = € 180– 240 per jaar. Follow up: klinisch onderzoek (o.a. hart, bloeddruk) inclusief bloedonderzoek (TT4, hematologie, bloedbeeld, lever- en nierwaarden), kosten 1ste jaar: 5 x € 150 = € 750. Opgeteld kosten 1ste jaar: circa € 1.000. Exclusief bijkomende kosten voor vóóronderzoek, complicaties, e.d..
Adressen
Bij iedere dierenarts te verkrijgen. Thiafeline tabletten en Carbimazol transdermale oorzalf (magistraal) worden geleverd aan dierenartsen door AST Farma www.astfarma.nl ; Felimazole is te verkrijgen bij Dechra www.eurovet.nl
Opmerkingen
Dagdosis moet bij voorkeur verdeeld worden over 2 keer met tussentijd van 12 uur. Bijwerkingen kunnen zijn: leverproblemen, maagdarmproblemen, automutilatie (zelfbeschadiging huid: snuit, kop, tussen de tenen), beenmergdepressie (afwijkend bloed(cel)beeld). Deze bijwerkingen worden in de praktijk zelden gezien. Monitoring na start van de behandeling (algemeen): eerste 3 maanden elke 3 – 4 weken, vervolgens 3 maanden later, daarna elke 6 – 12 maanden. Aan de hand van de bijsluiter en het inzicht van de dierenarts kan er in indivduele gevallen besloten worden tot een ander follow-up schema.
Dieetvoeding
Werking
Hill’s Prescription Diet y/d Feline, een jodium-arme voeding, zorgt voor een beperkte jodium opname. Jodium is nodig voor de productie van schildklierhormonen.
Resultaat
85% van de katten is in 8 weken genormaliseerd
Kosten eigenaar (bij benadering)
Meerkosten y/d t.o.v. gewone voeding. Controles: klinisch onderzoek (o.a. hart, bloeddruk) en bloedonderzoek (TT4, lever- en nierwaarden) 1ste jaar: 5 x € 100 = € 500. Exclusief bijkomende kosten voor vóóronderzoek, complicaties, e.d.
Adressen
Bij iedere dierenarts te verkrijgen. Hill’s Prescription Diet y/d Feline: www.hillsvet.nl
Opmerkingen
Uitsluitend y/d voeding verstrekken; zeker geen jodium houdende voedingsmiddelen (vis) of water. Combinatie van droge en natte vorm mogelijk (betere opname). Niet combineren met anti-thyreoïde medicijnen; overstap van ‘medicamenteus’ naar ‘dieet’ kan direct. In principe alleen bij binnenkatten, maar er is reden om aan te nemen, dat buitenkatten (die niet teveel buiten andere zaken eten / drinken) ook goed kunnen reageren op y/
Slotopmerking over complementaire mogelijkheden
Complementaire geneeswijzen zijn als behandelingsmogelijkheid vooralsnog geen optie; er zijn geen (goede) resultaten (bekend). Mocht er besloten worden om welke reden dan ook om toch een complementaire geneeswijze in te zetten, doe dit uitsluitend in overleg met een dierenarts die de juiste overwegingen kan maken tussen regulier en complementair, en uitsluitend aan de hand van reguliere diagnostiek en follow up. Als hyperthyreoïdie langer blijft voortbestaan kan het veel schade aanrichten aan het lichaam (hart, nieren, hersenen) en er zijn voldoende trefzekere, relatief veilige reguliere behandelingen.